در این مقاله 4 نمونه بوم کسب و کار تکمیل شده از اسنپ، دیجی کالا، یک رستوران و یک استودیو عکاسی را بررسی کرده ایم. این ساختار به شما کمک می کند تا مدل ذهنی روشنی برای طراحی یا اصلاح  کسب و کار خود و نه بر پایه حدس، بلکه بر اساس تجربه برندهای موفق و ابزارهای علمی داشته باشید.

تصور کنید می خواهید  کسب و کار جدیدی راه اندازی کنید یا حتی مدل فعلی  کسب و کارتان را بهینه کنید. ایده دارید، بازار را کم و بیش میشناسید، ولی هنوز نمی دانید از کجا شروع کنید و چطور همه عناصر مختلف  کسب و کارتان را در کنار هم ببینید و مدیریت کنید.

در چنین شرایطی، بوم  کسب و کار یکی از دقیق ترین و ساده ترین ابزار هایی است که میتواند تصویری روشن از مدل درآمدی، مشتریان، منابع، و ساختار کلی فعالیت های شما بسازد. با ما همراه باشید تا با بررسی بوم کسب و کار تکمیل شده اسنپ، دیجی کالا، یک رستوران و استدیو عکاسی مفهوم این مبحث را بهتر درک کنید:

بوم کسب و کار تکمیل شده چیست؟

بوم کسب و کار به انگلیسی (Business Model Canvas) یک ابزار مدیریتی تصویری است. این بوم به  کسب و کارها کمک می کند مدل درآمدی، منابع، مشتریان و جریان های عملیاتی خود را در یک صفحه تحلیل و طراحی کنند. نمونه بوم کسب و کار تکمیل شده، اولین بار به عنوان ابزاری توسط الکساندر استروالدر طراحی شده و امروزه در هزاران استارتاپ و شرکت بزرگ دنیا مورد استفاده قرار می گیرد.

بزرگترین مزیت این بوم، سادگی در نمایش اطلاعات پیچیده است. به جای ده ها صفحه بیزینس پلن، همه چیز در یک جدول خلاصه می شود، به طوری که شما و تیمتان در یک نگاه می دانید کجا ایستاده اید و چه تصمیمی باید بگیرید.

معرفی اجزای بوم  کسب و کار تکمیل شده

اجزای بوم  کسب و کار تکمیل شده از ۹ بخش اصلی تشکیل شده که هر یک نگاهی به یکی از ستون های مدل  کسب و کار دارد:

1. بخش مشتریان: تعیین می کند چه گروه هایی از افراد یا سازمان ها مخاطب اصلی محصولات یا خدمات شما هستند. برای مثال، «اسنپ فود» روی مشتریان B2C تمرکز دارد که سفارش غذا را آنلاین ثبت می کنند.
2. ارزش پیشنهادی: به این سوال پاسخ می دهد که چرا مشتری باید از شما خرید کند. برای مثال، «نوار» با ارائه نسخه دیجیتال کتاب های صوتی به ارزش “صرفه جویی در زمان مطالعه” اشاره می کند.
3. کانال ها: راه هایی هستند که از طریق آن ها محصول یا خدمت را به مشتری می رسانید. این کانال ها می توانند فیزیکی (مانند فروشگاه) یا دیجیتال (وب سایت، اپلیکیشن) باشند.
4. روابط با مشتری: چگونگی تعامل شما با مشتری را مشخص می کند؛ مثل پشتیبانی ۲۴ ساعته، باشگاه مشتریان یا ارتباط از طریق شبکه های اجتماعی.
5. جریان های درآمدی: مشخص می کند  کسب و کار شما از چه راه هایی درآمد کسب می کند؛ مثل فروش مستقیم، اشتراک ماهانه یا کمیسیون از فروشنده.
6. منابع کلیدی: مهم ترین دارایی هایی که برای اجرای مدل  کسب و کار نیاز دارید. ممکن است شامل تیم متخصص، سرورهای قدرتمند یا برند معتبر باشد.
7. فعالیت های کلیدی: اقدامات مهمی که برای خلق ارزش و کسب درآمد باید انجام دهید. مثلاً برای یک فروشگاه اینترنتی، “تأمین محصول”، “ارسال به موقع” و “تبلیغات دیجیتال” جزو فعالیت های کلیدی اند.
8. شرکای کلیدی: کسب و کارهایی که با آنها همکاری میکنید تا بخشی از زنجیره ارزش را به طور موثر تر اجرا کنید. برای مثال، «دیجی استایل» با برندهای مد داخلی و خارجی همکاری مستقیم دارد.
9. ساختار هزینه: همه هزینه هایی که برای فعالیت های فوق صرف می کنید در این بخش بررسی می شود؛ از حقوق پرسنل گرفته تا اجاره دفتر و هزینه سرور.

بوم کسب و کار Canvas چیست؟

اصطلاح بوم کسب و کار Canvas به معنای «بوم نقاشی» است. این اصلاح نشان می دهد که این ابزار به صورت یک صفحه یا بوم بزرگ طراحی شده است تا بتوان تمام اجزای مدل  کسب و کار را به صورت بصری و همزمان کنار هم دید. این بوم به مدیران و کارآفرینان کمک می کند تا مدل  کسب و کار خود را به شکلی ساده و قابل فهم ترسیم کنند، به جای آنکه صرفاً به اسناد طولانی و پیچیده بسنده کنند.

تفاوت بوم کسب و کار Canvas با ابزارهای دیگر:

• بوم کسب و کار با تمرکز بر ۹ بخش کلیدی، تصویر کلی مدل  کسب و کار را نشان می دهد، در حالی که ابزارهایی مانند طرح  کسب و کار (Business Plan) بیشتر جزئیات اجرایی و مالی را تشریح می کنند.
• برخلاف مدل SWOT که روی تحلیل نقاط قوت و ضعف تمرکز دارد، بوم Canvas به طراحی و خلق مدل عملیاتی می پردازد.
• این ابزار بسیار تعاملی است و به تیم ها اجازه می دهد تا در جلسات طوفان فکری به سرعت ایده ها را روی بوم قرار دهند و تغییرات را اعمال کنند.
• امروزه نرم افزارها و اپلیکیشن هایی مثل Miro، Canva و Lucidchart امکاناتی برای کشیدن بوم  کسب و کار آنلاین و اشتراک گذاری آن دارند.

 چطور یک بوم کسب و کار Word طراحی کنیم؟

اگر ابزارهای آنلاین در دسترس نیستند یا به نرم افزارهای ساده تر نیاز دارید، می توانید با Microsoft Word یک بوم  کسب و کار ساده بسازید. به این بوم اصلاحا بوم کسب و کار word گفته می شود:

1. ایجاد جدول ۳ در ۳ یا ۳ در ۴: برای ایجاد بوم کسب و کار word با توجه به قالب دلخواه خود، در هر خانه جدول یکی از ۹ بخش بوم را بنویسید.
2. استفاده از رنگ بندی: برای بخش های مرتبط از رنگ های مشابه استفاده کنید تا دید بصری بهتری ایجاد شود.
3. توضیح کوتاه و واضح: زیر هر عنوان، خلاصه ای از ایده یا برنامه مربوط به آن بخش را بنویسید، هر قسمت نهایتاً ۳ تا ۵ جمله کافی است.
4. ذخیره به عنوان قالب (Template): می توانید این فایل را به عنوان قالب ذخیره کنید تا در پروژه های دیگر دوباره استفاده شود.
5. منابع و قالب های آماده: سایت هایی مانند Canvanizer و Strategyzer قالب های رایگان و قابل ویرایش برای Word و PDF ارائه می دهند.

** آژانس مارکتینگ سحاب می تواند قالب اختصاصی Word را همراه با راهنمای پر کردن در اختیار شما عزیزان قرار دهد، پیشنهاد میکنیم با کارشناسان ما تماس بگیرید.

 معرفی ۴ نمونه بوم کسب و کار تکمیل شده

در این بخش چهار نمونه بوم کسب و کار تکمیل شده متفاوت را بررسی کرده ایم:

1. بوم کسب و کار اسنپ: به عنوان یکی از بزرگترین سوپراپ های ایرانی در حوزه حمل ونقل و خدمات شهری می باشد.
2. بوم کسب و کار دیجی کالا: این سایت بزرگترین فروشگاه اینترنتی ایران با مدل تجارت الکترونیک گسترده است.
3. بوم کسب و کار رستوران: نمونه ای از  کسب و کار سنتی خدمات غذایی با بوم ساده اما کاربردی است.
4. بوم کسب و کار عکاسی: کسب و کار خدماتی خلاقانه، که نمونه اش می تواند استودیو یا فریلنسر میباشد.

دانلود بوم کسب و کار نمونه به شما دید عملی می دهند که چطور می شود هر بخش از بوم را پر کرد و کجاها باید توجه ویژه داشت.

 بوم کسب و کار اسنپ

اسنپ یکی از بزرگ ترین و شناخته شده ترین سوپر اپ های ایرانی است که خدمات مختلفی از جمله تاکسی آنلاین، ارسال غذا، سوپرمارکت آنلاین و حتی خدمات مالی ارائه می دهد. مدل  کسب و کار اسنپ مبتنی بر پلتفرم چندوجهی (Multi-Sided Platform) است که هم رانندگان و هم مسافران را به هم متصل می کند.

جدول بوم کسب و کار اسنپ

 تحلیل بوم کسب و کار اسنپ

• اسنپ توانسته با ایجاد یک پلتفرم چندوجهی، نیازهای مختلف مشتریان و تامین کنندگان را در یکجا گردآورد. این مدل، ریسک تکیه بر یک گروه خاص را کاهش می دهد.
• جریان درآمدی متنوع (کمیسیون، تبلیغات، خدمات جانبی) باعث ثبات مالی و توسعه پایدار می شود.
• تمرکز روی تجربه کاربری و خدمات پشتیبانی قدرتمند، وفاداری مشتریان را افزایش داده است.

 نمونه بوم کسب و کار دیجی کالا

دیجی کالا، بزرگترین فروشگاه اینترنتی ایران است که با ارائه میلیون ها محصول متنوع و خدمات پس از فروش قوی، توانسته جایگاه ویژه ای در بازار فروش آنلاین پیدا کند. نمونه بوم کسب و کار دیجی کالا یک مدل بر محور فروش مستقیم و همکاری با فروشندگان شخص ثالث طراحی شده است.

 نقاط قوت مدل  کسب و کار دیجی کالا

• تنوع گسترده محصولات و تامین کنندگان متعدد، به خصوص با مدل مارکت پلیس، باعث جذب مشتریان متنوع شده است.
• تمرکز بر کیفیت خدمات پس از فروش و ارسال سریع، باعث افزایش رضایت و وفاداری مشتریان شده است.
• استفاده گسترده از داده ها و تحلیل رفتار مشتریان برای بهبود تجربه خرید، از مزیت های مهم دیجی کالا به حساب می آید. 

نمونه بوم کسب و کار رستوران

فرض کنیم یک رستوران محلی با منوی ایرانی و فضای دوستانه داریم که به صورت سنتی در منطقه ای پرتردد فعالیت می کند. این  کسب و کار بیشتر روی مشتریان محلی و گذری تمرکز دارد. نمونه بوم کسب و کار تکمیل شده رستوران می تواند به شرح زیر باشد:

 بوم  کسب و کار مناسب برای رستوران های کوچک و بزرگ

• رستوران های کوچک بهتر است روی کیفیت و تجربه مشتری تمرکز کنند و ارتباط نزدیکی با مشتریان ایجاد کنند.
• رستوران های بزرگ نیازمند مدیریت دقیق زنجیره تامین و سرمایه گذاری در تکنولوژی برای افزایش بهره وری هستند.
• استفاده از کانال های دیجیتال و همکاری با اپلیکیشن های سفارش غذا به رشد و توسعه  کسب و کار کمک می کند.

 نمونه بوم کسب و کار عکاسی

یک استودیو عکاسی یا عکاس فریلنسر که خدمات عکاسی پرتره، مراسم و تبلیغاتی ارائه می دهد. نمونه بوم کسب و کار تکمیل شده عکاسی به شرح زیر است:

 بررسی اجزای کلیدی در بوم  کسب و کار عکاسی

• خلاقیت و تخصص عکاس مهم ترین منبع ارزش آفرین است.
• شبکه های اجتماعی و نمونه کارها به عنوان کانال های اصلی جذب مشتری عمل می کنند.
• توجه به رضایت مشتری و خدمات پس از فروش باعث ایجاد مشتریان وفادار می شود.

 نکات تکمیلی برای طراحی بوم  کسب و کار حرفه ای

1. بوم  کسب و کار یک سند زنده است: همواره باید آن را به روزرسانی کنید تا متناسب با تغییرات بازار و  کسب و کار باشد.
2. از اشتباهات رایج پرهیز کنید: از جمله پر کردن بیش از حد پیچیده، نادیده گرفتن مشتریان کلیدی یا جریان های درآمدی.
3. تفاوت بوم استارتاپ ها با  کسب و کارهای سنتی: استارتاپ ها بیشتر روی آزمایش و تغییر سریع مدل تمرکز دارند.
4. استفاده از بوم برای تیم سازی و جذب سرمایه گذار: بوم شفافیت مدل را افزایش می دهد و کمک می کند همه اعضا یا سرمایه گذاران درک بهتری داشته باشند.

جمع بندی 

من اسماعیل سحاب هستم و در این مقاله نمونه بوم کسب و کار تکمیل شده اسنپ،دیجی کالا،رستوران،عکاسی را بررسی کردیم. این نمونه ها نشان دادند که طراحی مدل  کسب و کار چقدر می تواند به فهم بهتر فرآیندها و تصمیم گیری های درست کمک کند.

اگر قصد دارید برای  کسب و کار خود یک بوم اختصاصی و حرفه ای طراحی کنید یا مدل فعلی را اصلاح نمایید، آژانس مارکتینگ سحاب همراه شماست. تیم متخصص ما با تجربه در حوزه های مختلف  کسب و کار، آماده است تا به شما در تحلیل بازار، طراحی مدل  کسب و کار و اجرای موفقیت آمیز کمک کند.

 سوالات متداول درباره بوم کسب و کار

1- کاربرد پاورپوینت بوم کسب و کار تکمیل شده چیست؟

• پاورپوینت بوم کسب و کار به شما دیدی جامع و منسجم از اجزای مختلف  کسب و کارتان می دهد تا بهتر تصمیم بگیرید و روند پیشرفت را پیگیری کنید.

2- فرق بوم  کسب و کار با طرح  کسب و کار چیست؟

• بوم  کسب و کار یک نمای کلی و ساده است، در حالی که طرح  کسب و کار به جزئیات دقیق مالی، بازاریابی و عملیاتی می پردازد.

3- آیا بوم  کسب و کار فقط برای استارتاپ هاست؟

• خیر، همه  کسب و کارها می توانند از بوم  کسب و کار برای بهبود مدل شان بهره مند شوند.

4- بوم  کسب و کار چه زمانی باید به روزرسانی شود؟

• هنگام تغییر در بازار، مدل درآمدی یا استراتژی های کلیدی، یا هر زمان که  کسب و کار تغییراتی اساسی می کند. 

5- ابزارهای لازم برای طراحی بوم  کسب و کار چیست؟

• ابزارهای آنلاین مثل Miro، Canva، Lucidchart و همچنین نرم افزارهای آشنایی مانند Word و PowerPoint.

6- آیا نمونه بوم کسب و کار، مناسب کار من است؟ 

• نمونه ها فقط الگو و ایده هستند؛ برای موفقیت باید بوم مخصوص  کسب و کار خودتان را با توجه به شرایط و اهداف طراحی کنید.